Naukowcy badają cukrzycę u zwierząt – nawet u pozornie niezwiązanych ze sobą gatunków, takich jak ślepe jaskiniowce i szyszki – ponieważ podstawowe mechanizmy regulacji poziomu cukru we krwi są niemal uniwersalne w całym królestwie zwierząt. Badania te mają znaczenie nie tylko akademickie; uratowały już życie niezliczonej liczby osób i nadal napędzają innowacje w opiece diabetologicznej.
Historia zrozumienia cukrzycy
Cukrzyca od tysięcy lat pozostaje tajemniczą i często śmiertelną chorobą. Dopiero na początku XX wieku naukowcy zaczęli odkrywać leżącą u podstaw mechanikę tego zjawiska: niezdolność cukru we krwi do prawidłowego przedostawania się do komórek w celu uzyskania energii. Dzieje się tak, ponieważ organizm albo nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny, albo nie może efektywnie wykorzystać jej wyprodukowanej. Insulina działa jak klucz, otwierając komórki na przyjęcie glukozy. Bez niego cukier gromadzi się w krwiobiegu, co prowadzi do długotrwałych problemów zdrowotnych.
Powszechna rola insuliny w królestwie zwierząt
Insulina nie jest wyłącznym przywilejem ludzi. On lub podobne substancje chemiczne występują u prawie każdego gatunku zwierząt. Dlatego psy, koty, a nawet dzikie zwierzęta mogą cierpieć na cukrzycę. Pierwszy skuteczny lek na cukrzycę wynaleziono u psów: naukowcy pobrali insulinę od zdrowych psów i wstrzyknęli ją chorym, potwierdzając jej potencjał ratujący życie. Badania te zdobyły Nagrodę Nobla i zapewniły psu status „najlepszego przyjaciela człowieka”.
Nieoczekiwane źródła informacji: ślimaki stożkowe i ryby jaskiniowe
Nawet mniej oczywiste stworzenia oferują cenne lekcje. Na przykład ślimak stożkowy wykorzystuje insulinę w swoim jadzie, aby paraliżować ofiarę rybną. Naukowcy badają jad, ponieważ jego unikalna metoda dostarczania insuliny może zainspirować nowe, szybciej działające leki przeciwcukrzycowe. Podobnie ślepe jaskiniowce doświadczają ogromnych skoków poziomu cukru we krwi z powodu nieregularnego żerowania w ciemnym środowisku, mimo to nie cierpią na oczywiste powikłania związane z cukrzycą. Zrozumienie, w jaki sposób te ryby unikają powikłań cukrzycowych, może ujawnić nowe mechanizmy ochronne.
Badania tych zwierząt nie mają na celu znalezienia leków u gatunków egzotycznych; chodzi o zrozumienie podstawowego procesu biologicznego, który wpływa na prawie całe życie. Zdobyta wiedza ma bezpośrednie zastosowanie w poprawie zdrowia ludzkiego, co czyni to pozornie dziwne badanie krytyczną inwestycją w postęp medycyny.
